พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว โปรดฯให้ใช้พื้นที่สวนจิตรลดาเป็นที่ตั้งของโครงการส่วนพระองค์ โดยทรงจำลองความเป็นอยู่และการประกอบอาชีพเกษตรในภาคต่าง ๆ เพราะพระองค์ทรงทราบความเดือดร้อนของราษฎร คราวใดที่พระองค์เสด็จฯไปเยี่ยมเยียนประชาชนทั่วภูมิภาคในประเทศ ผลการทดลองทำให้พระองค์ทรงรู้ถึงปัญหาต่าง ๆ อันเกิดกับประชาชนผู้ดำรงชีพเกษตรกร พระองค์ทรงแก้ปัญหาเหล่านั้นตรงเป้า ตามความต้องการของราษฎรไทยโครงการส่วนพระองค์ จะเน้นถึงการนำเอาทรัพยากรธรรมชาติและปัจจัยทางการเกษตรมาใช้สอยอย่างประหยัด รู้คุณค่า และใช้ให้เกิดประโยชน์สูงสุด โดยอาศัยความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีมาช่วยศึกษาและทำการทดลองแล้วรวบรวมผลเพื่อเผยแพร่ให้เป็นประโยชน์และเป็นตัวอย่างแก่เกษตรกรทั่วไป ลักษณะโครงการมี 3 แบบ คือ
- เป็นโครงการทดลอง โดยการเก็บข้อมูลไว้เพื่อศึกษา และเพื่อผู้สนใจไปศึกษา- เป็นโครงการตัวอย่าง มีตัวอย่างให้ผู้สนใจศึกษาอย่างแน่ชัด - เป็นโครงการไม่หวังผลกำไรตอบแทน ไม่เน้นการกำไรหรือขาดทุน แม้จะมีโครงการใดขาดทุนก็ยังดำเนินต่อไป โดยพิจารณาจากโครงการที่มีกำไรมาจุนเจือโครงการขาดทุนโครงการส่วนพระองค์สวนจิตรลดา เป็นโครงการที่ไม่ใช่ธุรกิจแต่เป็นโครงการแบบกึ่งธุรกิจ