วันที่ 11 กรกฎาคม พุทธศักราช 2554 วันคล้ายวันสวรรคต สมเด็จพระนารายณ์มหาราช
สมเด็จพระนารายณ์มหาราช เป็นพระมหากษัตริย์พระองค์ที่ 27 แห่งกรุงศรีอยุธยา ผู้มีพระคุณูปการอันยิ่งใหญ่แก่ชาติไทย ที่ไม่เพียงแต่ทรงสร้างความเจริญแก่ราชอาณาจักร หากยังทรงเจริญสัมพันธไมตรีทางการทูตกับมหาอำนาจในยุโรป เพื่อป้องกันประเทศให้รอดพ้นจากการคุกคามของนักล่าอาณานิคมด้วย นับว่าทรงเป็นพระมหากษัตริย์แห่งเอเชียที่มีพระวิสัยทัศน์กว้างไกลเหนือกว่าประเทศอื่นๆ ที่ร่วมสมัยกัน ความเจริญของภาษาและวรรณกรรมในรัชสมัยของพระองค์ถือได้ว่าเป็นยุคทองยุคหนึ่ง ดังจะเห็นได้จากวรรณคดีที่นักปราชญ์ทั้งหลายได้สร้างสรรค์ขึ้นและเป็นมรดกตกทอดมาถึงปัจจุบัน ทรงมีการติดต่อทางการค้ากับประเทศทั้งในยุโรปและเอเชีย ซึ่งได้นำวิทยาการสมัยใหม่มาสู่ประเทศไทยด้วย ทั้งได้ทรงจ้างที่ปรึกษาชาวตะวันตกเป็นกำลังสำคัญในการถวายคำแนะนำให้ทรงพัฒนาบ้านเมือง ตลอดจนการก่อสร้างพระราชวังและสาธารณูปการให้ทันสมัย เช่น การสร้างท่อประปา อ่างเก็บน้ำ หอดูดาว ป้อมปราการ และการสร้างพระนารายณ์ราชนิเวศน์ที่ลพบุรี
ด้านการเจริญสัมพันธไมตรีกับต่างประเทศ นับเป็นพระราชกรณียกิจที่สำคัญที่สุดในขณะนั้นมีชาวต่างประเทศเข้ามาค้าขายกับกรุงศรีอยุธยามากกว่าที่เคยเป็นมา ด้วยเป็นสมัยที่ประเทศในยุโรปกำลังขยายการค้า เผยแผ่คริสต์ศาสนา และขยายอำนาจทางการเมืองมาทางตะวันออก พระองค์จำต้องยอมทำสัญญายกประโยชน์ทางการค้าให้ตามที่ต้องการ ซึ่งทำให้ทรงเห็นความสำคัญของการมีมิตรประเทศที่เป็นมหาอำนาจ จึงทรงส่งราชทูตไปเจริญสัมพันธไมตรีกับราชสำนักฝรั่งเศส ในรัชสมัยของพระเจ้าหลุยส์ที่ 14 ถึง 4 ครั้ง
พระราชวิสัยทัศน์ที่สำคัญอีกประการหนึ่งที่มีความสำคัญทางยุทธศาสตร์ คือทรงเห็นความจำเป็นที่ต้องมีเมืองหลวงสำรอง ด้วยกรุงศรีอยุธยานั้นมีแม่น้ำล้อมรอบ และอยู่ไม่ไกลจากทะเล ทำให้ง่ายต่อการถูกปิดล้อม ทั้งมีชาวต่างชาติเข้ามาตั้งบ้านเรือนอยู่ในกรุงศรีอยุธยามากเกินไป จึงทรงสร้างเมืองลพบุรี เป็นเมืองหลวงที่สอง พระองค์เสด็จสวรรคต ณ พระนารายณ์ราชนิเวศน์ เมืองลพบุรี เมื่อวันจันทร์ที่ 11 กรกฎาคม พุทธศักราช 2231 พระชนมพรรษาได้ 56 พรรษา ทรงครองสิริราชสมบัติได้ 32 ปี